ТӘУЕЛСІЗДІК ЖЕТІСТІКТЕРІ: ЕЛДЕГІ АГРОӨНЕРКӘСІПТІҢ ДАМУЫ

Агроөнеркәсіптік кешенде Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігі жарияланған сәттен бастап елдің барлық экономикасындағыдай елеулі құрылымдық өзгерістер болды, олардың экономикалық салдары өндірістік және жер қатынастарындағы өзгерістер, баға белгілеуді, кредиттік жүйені ырықтандыру, бәсекелі нарықтық инфрақұрылым құру болды.

Ауыл шаруашылығы өндірісін одан әрі дамыту аграрлық секторды дамыту стратегиясын тұжырымдамалық айқындауды талап етті. Бұл бағытта 2030 Стратегиясының басымдықтарына сәйкес ауыл шаруашылығы өндірісінің бәсекеге қабілетті салаларында экономикалық өсуді қамтамасыз етуді және ауыл шаруашылығы өнімдерінің негізгі түрлерінің өндірісін тұрақтандыруды көздейтін ауыл шаруашылығы өндірісін дамытудың бірқатар бағдарламалары іске асырылды. Агроөнеркәсіптік кешенді мемлекеттік реттеудің заңнамалық базасы құрылды, «Астық туралы» Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды, оның негізгі ережелерін нақтылайтын заңға тәуелді нормативтік құқықтық актілер әзірленді және бекітілді, асыл тұқымды мал шаруашылығы мен элиталық тұқым шаруашылығы жүйелері ретке келтірілді.

Одан арғы экономикалық қайта құрулардың қисыны агробизнестің ұтымды құрылымын қалыптастырумен, агротехнологиялар деңгейін арттырумен, ауыл шаруашылығы өндірісінің маркетингтік стратегиясына көшумен, ішкі нарықтағы импортты алмастырумен, таяу және алыс шетелдерге экспортты жандандырумен байланысты аграрлық саладағы өсудің сапалы жаңа деңгейіне көшуді талап етті. Осыған байланысты 2002 жылы Мемлекет басшысы Қазақстан халқына Жолдауында алдағы үш жылды ауылды өркендету жылдары деп жариялап, Үкіметтің ауылды дамыту жөніндегі іс-қимылын шоғырландыру міндетін қойды.

Бұл міндетті шешу үшін Қазақстан Республикасының 2003-2005 жылдарға арналған мемлекеттік аграрлық азық – түлік бағдарламасы (бұдан әрі-мемлекеттік бағдарлама) әзірленді, оның негізгі мақсаты тиімді агробизнесті қалыптастыру, АӨК-нің бәсекеге қабілетті өнімін өндіру мен сату көлемін ұлғайту және мемлекеттік қолдау шараларын ұтымды ету арқылы елдің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету болып табылады.

Мемлекеттік бағдарламаны іске асыру шеңберінде АӨК заңнамалық базасын одан әрі кеңейту және жетілдіру бойынша үлкен жұмыс жүргізілді. Бұл қатарда жеке бастаманы дамыту үшін түбегейлі жаңа жағдайлар жасайтын және Азаматтарға табиғи ресурстарды пайдалану жауапкершілігін мемлекетпен бөлуге мүмкіндік беретін жер, су және орман кодекстерін қабылдау ерекше орын алады. Жер кодексінде белгіленген Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерге жеке меншік институтының маңыздылығын ерекше атап өткен жөн. Іс жүзінде, жер қатынастарын реформалау және ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді нарықтық айналымға тарту мәселелерінде тарихи қадамдар жасалды.

Қазақстан Республикасының Тәуелсіздік жылдарында тамақ өнеркәсібінде оның одан әрі даму барысы мен серпінін алдын ала айқындаған елеулі құрылымдық өзгерістер болды. Мемлекеттік қолдаумен қатар, миллиондаған жеке инвестициялар саланың қалыптасуына ықпал етті және бүгінде ол еліміздің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ететін мемлекетіміздің экономикасының негізгі салаларының бірі болып табылады.