ТӘУЕЛСІЗДІК ЖЕТІСТІКТЕРІ: МӘДЕНИЕТ САЛАСЫ

Қазақстанның дамудың жаңа жолына түсуі өз кезегінде білім алу жүйесіне ғана емес, мәдениет саласына да үлкен өзгерістер әкелді.

Бірыңғай мәдени-ақпараттық кеңістік құру — Қазақстанның мәдениет саласындағы негізгі стратегиялық мақсаты. Тек осы жолмен ғана елдің рухани қуатын анықтап, дербес ұлт ретінде әлемдік қауымдастық қатарынан орын алуға болады. Бұл мақсаттың үдесінен шығудың бір жолы — қазақ халқының этномәдени тұрғыдан қайта жаңғыруы өте-мөте қажет. Бұдан бұрынғы идеологиялық жүйенің күйреуі рухани өмірдің дүр сілкінуіне, ұлттық салт-дәстүрдің табиғи жаңғыруына түрткі болды.

Республиканың бүгінгі өмірінде бұған мысал жеткілікті. Тәуелсіздік алғалы «Наурыз мейрамы» қайтадан салтанат құрды. Ол республикада тұрып жатқан барлық ұлт-ұлыстардың ортақ мерекесіне айналды. Қазақ халқының ең көне ауызекі өнерінің бірі — айтыс жаңа дәуірге лайық қайта дамыды.

Этнопедагогика негіздерін өмірге етене енгізу нәтижесінде білім берудің барлық нүктелерінде жас ұрпақты халықтың салт-дәстүрлеріне сай тәрбиелеу жұмыстары жүргізілуде.
Әсіресе соңғы жылдары республикада ұлттық мәдениет пен өнердің озық үлгілерін әлемдік айналымға шығару, сол арқылы Дүние жүзі қауымдастығына танылу жолдары қарастырылуда. Жамбылдың 150 жылдығының аталып өтуі, 1997 жылы М.Әуезовтің 100 жылдығының тойлануы, 1999 жылы Түркістанның 1500 жылдығы кең көлемде мерекеленуі тәуелсіз жас мемлекеттің бұл бағыттағы тарихи құтты қадамдары болса керек.

2020 жылы еліміз ұлы ақын Абай Құнан­байұлының 175 жылдық мерейто­йын атап өтті. 10 тамыз – «Абай күні» бо­­­лып жарияланды. Әрине, ғұламаға ар­нал­­ған іс-шаралар бір жылмен ғана шек­телмейді. Дәстүрлі түрде жалғаса бере­ді. Кемең­гердің еңбектері әлемнің 8 тілі­не ауда­­рылып, шетелде Қазақстанның елші­­ліктері жанынан 8 «Абай орталығы» ашылды.

Былтыр 15 қазан күні Мемлекет бас­шысының қатысуымен Абайдың «Жи­дебай-Бөрлі» қорық-музейінің бас ғимаратының аумағында «Ұлы ақын Абай ұлдарымен» ескерткішінің және Абай музейінің жаңа экспозициясының ашылу салтанаты өтті. Ұлы ойшылдың есімін мәңгі есте қалдыру мақсатында елімізде Абайдың 9 монументалды ескерткіші мен бюстері орнатылды. 31 елді мекен-ауыл, ауылдық округтер, 1300 көше, 100 білім беру мекемелері Абай есімімен аталды. Барлық өңірде ұлы ақынымызға арналған 19 мыңға жуық іс-шара өтті.

Ұлыларымызды ұлықтау, олардан қал­ған мәңгі мұраны болашақ ұр­пақ­қа жеткізу – ұлттық руханиятты дамытудағы жұмыстарымыздың бас­ты бағыттарының бірі. Биыл жыр алы­бы Жамбылдың 175 жылдығы аясын­да «Жамбыл жылының» шымылдығы ашылды. Ұлт көсемі Әлихан Бөкей­ханның 155 жылдығы республика көле­мінде аталуда.

Әрине, қастерлі Тәуелсіздігіміздің 30 жыл­дығына арнап ірі-ірі шаралар­ды ұйымдастырып отырмыз. Ширек ғасырдан астам уақыт ішінде ұлттық мәдениетіміздің мәртебесі көтерілді. Көне Тараз, киелі Түркістан сынды ша­һар­лары­мыз жанданып, тарихи ескерт­кіш­тері­міз түгенделді. Тарихи мұрамыз сақ­та­лып, қорымыз байы­ды. Ұлттық өнері­міз әлемдік дең­гей­де паш етіле бас­тады. Талантты тұлға­лары­мыздың саны көбей­ді. Сондықтан тәуелсіздік жылдарында қол жеткізген жетістіктеріміз толайым.

Өткен жылы Алтын Орданың 750 жыл­дығы аясында бір­қатар іс-шара жос­пары жүзеге асты. Жошы және Алаша хан кесенелерінде ғылыми-қалпы­на келтіру жұмыстары аяқталды, онда тарихи-мәдени кешен құрылды. Сон­дай-ақ ұлы ойшыл Әбу Насыр Әл-Фара­бидің 1150 жыл­ды­ғын мерекелеу аясында Отырар қала­шығында құрылыс және қалпына келтіру жұмыстары өз мәресіне жетті.

Тарихи мұраны түгендеу бойынша ең маңызды салалардың бірі – архив ісі. «Архив-2025» жобасын іске асыру бойынша кешенді іс-шаралармен қатар, «Е-АРХИВ» ақпараттық жүйесі әзір­ленді. Былтыр бұл жүйеге 88 мемлекеттік архив, 295 орталық және 360 жергілікті атқарушы орган қосылды. Архив ісі сала­сының қызметкерлерін қолдау мақ­сатында 22 желтоқсан – «Архивистер күні» болып жарияланды.

Тәуелсіздіктің 30 жылы мәдениет саласы үшін осындай толайым табыстармен тізбектелді.