КӨШБАСШЫ

Біріккен Ұлттар ұйымына кірген уақыттан бастап Қазақстан оның барлық негізгі іс-шараларына белсенді қатысып, өз қамқорлығымен мынадай ірі халықаралық форумдарды өткізді: теңізге шыға алмайтын елдер үшін БҰҰ-ның 1-ші жаһандық конференциясы; Азия мен Тынық мұхитқа арналған БҰҰ-ның экономикалық және әлеуметтік комиссиясының 63-ші сессиясы; медициналық-санитариялық алғашқы көмек туралы Алматы декларациясының қабылданғанына 30 жыл толуына арналған ДДҰ конференциясы; Бас Ассамблеяның 18-ші сессиясы; Дүниежүзілік туристік; Азия мен Тынық мұхит елдерінің қоршаған ортасы мен дамуы және т. б. жөніндегі VI министрлік конференциясын сәтті өткізді.

Қазақстанның барлық сыртқы қатерлерге қарамастан ядролық арсеналдан бас тартқан алғашқы ел болғаны баршаға мәлім. Нәтижесінде, басқа елдердің сеніміне ие болды, сондықтан 20 жылдан кейін Қазақстан аумағында Төмен байытылған уран банкі ашылды. Бұл 2010 жылы Вашингтонда өткен Жаһандық саммитте Нұрсұлтан Назарбаев МАГАТЭ қамқорлығымен ядролық отын банкін құру және жан-жақты тыйым салу туралы шартты жаңарту қажеттігі туралы мәлімдегеннен кейін орын алды.

Қазақстанның күш-жігерін және оның жаһандық тұрақтылықты нығайтуға қосқан үлесін Бас Ассамблеяның «29 тамызды — Ядролық сынақтарға қарсы іс-қимылдың халықаралық күні» деп жариялау туралы қарар қабылдауын атауға болады.

Бұдан басқа, Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев Азиядағы өзара іс-қимыл және сенім шаралары кеңесін (АӨСШК) шақыруға бастамашылық жасады. Ол Қазақстанның сыртқы саяси басымдықтары жүйесінде ерекше орын алады. Мәселен, 1999 жылғы 14 қыркүйекте Алматыда министрлердің бірінші кездесуі болып өтті, оның барысында АӨСШК-ке мүше мемлекеттер арасындағы қатынастарды реттейтін қағидаттар декларациясы қабылданды.

АӨСШК-тің мемлекет басшылары деңгейіндегі бірінші саммитін сәтті өткізудің және АӨСШК-нің Алматы актісіне өзінің құрылтай құжатына қол қоюдың арқасында, оны шақыру туралы идея ұсынылғаннан кейін 10 жыл өткен соң, Азиядағы проблемалар мен қақтығыстарды реттеудің ымыралы жолдарын іздеу мақсатында диалогқа арналған форум өтті. Бастапқыда АӨСШК мүшелері Азияның 16 елі болды, бүгін форумға құрлық халқының 90% аумағын қамтитын 27 мемлекет кіреді.

2010 жылғы желтоқсанда ЕҚЫҰ-да өткен Астана Саммитінде Елбасы Н.Ә. Назарбаев Солтүстік-Оңтүстік желісі бойынша сенім мен интеграцияны нығайту мақсатында Азиядағы өзара іс-қимыл және сенім шаралары жөніндегі кеңес пен Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымы арасында өзара тығыз қарым-қатынас орнату жөнінде ұсыныс жасады.

Қазақстанның 2010 жылы ЕҚЫҰ-ға төрағалық етуі және Еуразия жүрегінде Саммиттің өткізілуі трансеуразиялық интеграция идеяларының іске асуының дәлелі болды.

БҰҰ Бас хатшысы Антониу Гутерриш Қазақстанның Ақтауда өткізген Каспий маңы мемлекеттерінің саммиттерінің, Халықаралық Аралды құтқару қорының және Түркітілдес мемлекеттер ынтымақтастығы кеңесінің маңыздылығын атап өтті. Ол Қазақстан бастамашы болған терроризмнен азат әлемге қол жеткізу жөніндегі мінез-құлық кодексіне қолдау білдірді.

• Біз Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың әлемнің берік тірегі болып табылатын бастамаларын жоғары бағалаймыз. Қазақстанның БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесіндегі сындарлы рөлі өте маңызды, онда сіздің еліңіз ынтымаққа, бейбітшілікке үндейтін даналығымен танылған, — деді Бас хатшы.