ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ АЗАМАТТЫҚ ҚОҒАМДЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУ. ҚОҒАМДЫҚ ҰЙЫМДАР.

1990-шы жылдардың алғашқы жартысында үкіметтік емес ұйымдар (ҮЕҰ), негізінен түрлі жобалардың жүзеге асырылуына гранттар ұсынған шетелдік қорлар арқылы қаржыландырылды. Мұндай тәсіл, өкінішке қарай, грант алушылардың жұмысты ұлттық мүдделермен әркез үйлесе бермейтін шетелдік мемлекеттердің мүддесіне сай жүргізуіне жол берді, сонымен бірге азаматтық сектордың дамуын тежеп тұрды. 1994 жылы жаңа Азаматтық кодекс, ал 1996 жылы «Қоғамдық ұйымдар туралы» заң күшіне енді, олар үкіметтік емес ұйымдар санының өсуіне себеп болды. Экология, қауіпті аурулардың алдын алу, ғылым мен білім, адам құқықтарын қорғау және тағы басқа әртүрлі бағыттардағы ҮЕҰ пайда болды. 1990-шы жылдардың екінші жартысы қоғамдық бірлестіктер мен үкіметтік емес ұйымдарды дамытудағы маңызды кезең болды. Елдегі қоғамдық ұйымдар мен бірлестіктердің саны артты. 1997 жылдың ақпанында 55 саяси партия, қоғамдық бірлестік және этномәдени орталық мемлекеттік билік органдарымен ынтымақтастық жөніндегі келісімге қол қойды және, осылайша, азаматтық әлемнің сақталуына қатысты жауапкершіліктің бір бөлігін өз мойындарына алды. Тағы бір маңызды жайт: осындай қоғамдық-саяси диалогі біріктіруші алаң Қазақстан халқы Ассамблеясы болды. Н.Назарбаев 1998 жылғы Жолдауында демократияландырудың басты элементі үкіметтік емес ұйымдардың азаматтық қоғам құрудағы рөлін нығайту екенін баса айтқан болатынмын. Елбасы ретінде, ол ҮЕҰ жұмысының азаматтық қоғам үшін сөзсіз пайдасын көрді – өйткені осындай демократиялық институттардың арқасында, азаматтар саяси өмірге атсалысып, өз еңбегін басқа азаматтардың игілігіне, өз елінің игілігіне арнай алады, келіспеушілігін білдіріп, өз мүдделерін қорғай алады. 1999 жылы облыс әкімдіктеріне қарасты аймақтарда «ҮЕҰ ақпарат орталықтары» ашылды, олардың басты міндеті – аймақтық үкіметтік емес ұйымдармен бірлесе әрекет етіп, кеңес беру жөнінен көмек ұсынып, ақпараттық қолдау көрсету болды. Қоғамдық секторды дамыту экономикалық, әлеуметтік және саяси мәселелердің шешіміне де оң септігін тигізді, ал ҮЕҰ қоғамдық-саяси қатынастарды демократияландыру және Қазақстандағы азаматтық қоғамды қалыптастыру ісінің бұрынғыдан да ілгері қадам басуына мүмкіндік берді.