ЕЛБАСЫ ЖӘНЕ ЕЛДІҢ ЖАҢҒЫРУ ЖОЛЫ

Қазақстан өзінің жаңғырту жолын 1990-шы жылдары бастады. Біздің еліміздің жандануы мен алға жылжуы 90-шы жылдардағы қиын тарихи кезеңге сәйкес келді. Бұл халықаралық қауіпсіздік, энергетика және мұнай нарықтарында маңызды оқиғалар орын алып, «Еуразия»деп аталатын жаңа аймақ құрылған кезең болды. Қазақстан осы оқиғалардың эпицентрінде және осы жаңа аймақтың орталығында болды. Бұл кезең белгісіздік пен жаһандық турбуленттілік кезеңі болды, онда 70 жылдан астам уақыт бойы қалыптасқан халықаралық саяси жүйе күрт құлдырады, ал әлемдік ойыншылар әлі де белгісіз жағдайларда диалог пен ынтымақтастық үшін қолайлы форматты іздеді. Қазақстанның мемлекет ретінде қалыптасуы осындай «қайнаған» халықаралық ортада өтті.

Бүгінде егеменді Қазақстанның жолы қандай болуы мүмкін екенін әр түрлі елестетуге болады, бірақ республика тарихында оның бірінші көшбасшысы тұлғасының факторы тағдыршешті болды. Бұрыннан танылған, ол бір жеке басын куәландыратын мүмкін бұру тарихи барысы. Өзіне жауапкершілік ала білу, елдің дамуына нақты көзқараспен қарау және оны қорғай білу-тарихи тұлғалардың бұл ерекшеліктері, әсіресе, тарихтың қиын-қыстау сәттерінде халыққа аса қажет. Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстан тарихында Түркиядағы Мұстафа Кемаль Ататүрік, Франциядағы Шарль де Голль, Малайзиядағы Махатхир Мохаммад, Сингапурдағы Ли Куан Ю, Қытайдағы Дэн Сяопин сияқты әлемге әйгілі реформаторлар өз мемлекеттерінің дамуында атқарған рөлімен бірдей ауқымды рөл атқарды.

1991 жылғы 1 желтоқсанда Халық жоғары мемлекеттік лауазымға сайлаған Назарбаев сол кезде іс жүзінде «тұңғиық өлкесінде»болған жас мемлекеттің Тұңғыш Президенті болды. КСРО-ның ыдырауы қарсаңында Қазақстанның жағдайы мәз емес еді. Статистика көрсетіп отырғандай, экономикалық және технологиялық дамудағы озық елдерден өзі қалып қойған Кеңес Одағында біздің республикамызға соңғы орындардың бірі берілген. Егер барлығын өз есімдерімен атайтын болсақ: КСРО Қазақстанды аграрлық-шикізат қосымшасы ретінде қарастырды. Сондықтан Кеңес Одағы ыдырағаннан кейін Тәуелсіз Қазақстан өзінің дамуына сын-тегеуріндердің тұтас кешеніне жауап беруге мәжбүр болды. Құрлықтың ортасында ірі державалар мен тұрақсыз оңтүстік арасындағы географиялық жағдай мұхиттарға кірместен күрделі геосаяси жағдайды анықтап, экономикалық мүмкіндіктерді шектейтіндіктен бастау керек. Сонымен қатар, елдің демографиялық құрылымында қақтығыстың белгілі бір қауіптері болды.

Нарықтық экономикаға ұмтылған елде мемлекеттік институттарды басқарудың және ұйымдастырудың архаикалық тетіктері сақталды. 30-дан астам діни конфессияны ұстанатын 130-дан астам ұлттан тұратын көпұлтты қоғамда бейбітшілік пен келісімді сақтау маңызды болды. Сыртқы саясатта әлемдік қоғамдастықтан өз орнымызды іздеуге тура келді. Осы барлық қиыншылықтар арқылы жас Қазақстан Тұңғыш Президентінің басшылығымен өтті. Проблемалар мен сын-қатерлер алғашқы жылдары табысты еңсерілді. Көптеген дағдарыстар мүмкіндіктерге айналды. Елбасы уақытылы дұрыс шешім қабылдап, елді дағдарыстан дамудың жаңа деңгейіне шығара алды.